اولین گزارش از وقوع ویروس ساقه گودکی سیب از درختان سیب ایران

طی دو سال زراعی 1391 و 1392 به منظور بررسی آلودگی درختان سیب به ویروس ساقه گودکی سیب (apple stem pitting virus, aspv) از نهالستان­ها و باغ­های واقع در استان­های تهران، اصفهان، آذربایجان غربی، البرز، قزوین، همدان، مازندران، مرکزی، و لرستان نمونه برداری تصادفی انجام شد. مجموعه­ای شامل 1053 نمونه جمع آوری شده با استفاده از آزمون سرولوژیکی الایزای مستقیم (das-elisa) و کیت تجاری aspv (بایوربا- سوئیس) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد 54 نمونه سیب (12/5%) به aspv آلوده بودند. تمام نمونه­های مثبت در واکنش الایزا متعلق به نمونه­های برگی از درختان سیب گلاب (gala apple)، دارای علائم بدشکلی و پیسک خفیف بودند (شکل 1). بیشترین شیوع ویروس aspv در استان البرز (8/13%) مشاهده شد و بعد از آن استان­های تهران (4/11%)، مرکزی (2/7%)، همدان (1/7%)،لرستان (7%)، قزوین (5/6%) و مازندران (8/4%) قرار داشتند در  اصفهان و آذربایجان غربی نمونه مثبت مشاهده نشد. به منظور تایید شناسایی ویروس، آر ان ای کل از تعداد 54 نمونه­ برگی با استفاده از روش توصیف شده چانگ و همکاران (1993) استخراج شد و واکنش rt-pcr با استفاده از آغازگر­های اختصاصی ویروس aspv (رس شمار بانک ژن، d21828) جهت تکثیر بخشی از منطقه ژنی رمز کننده پروتئین پوششی ویروس انجام پذیرفت. آغازگر­های پیش سو (aspv sense)5΄atgtctggaacctcatgctgcaa 3΄ در موقعیت 8895-8869 و پس سو (aspv antisense)5΄ttgggatcaactttactaaaaagcataa 3΄ در موقعیت 9238-9211 (menzel et al. 2002)، دی ان ای ویروسی به اندازه 370 جفت باز شامل بخشی از ژن رمز کننده پروتئین پوششی ویروس را در نمونه­های آلوده تکثیر نمودند (شکل 2). براساس اطلاعات موجود، گزارش حاضر اولین گزارش از وقوع این ویروس در ایران است.